sporen van erasmus
5-delige documentaire-serie (5×40′), video, kleur
deel 1: mensen worden niet geboren, ze worden gemaakt
homines non nascuntur, sed finguntur
erasmus heeft in nederland een groot deel van zijn opvoeding en onderwijs genoten. hier zijn de problemen in het onderwijs, net als elders, dermate groot, dat de blik van erasmus op de ideale leraar 500 jaar na dato niet alleen een aantal zere plekken blootlegt, maar ook het denken over oplossingen kan stimuleren. het onderwijs bepaalt uiteindelijk het humane niveau van de samenleving.
met o.a. hans trapman, henk manschot
deel 2: ik wijk voor niemand
concedo nulli
een reis door italië. in italië stond de wieg van het humanisme. italië dat doordrenkt is van de door erasmus zo geliefde klassieke oudheid, waar erasmus als priester heen wilde om de heilige plaatsen te betreden, ook al zou hij er vooral schijnheiligheid aantreffen. centraal thema is de zingeving van het leven,de relatie van de mensen tot god en de rol die religie daarbij speelt.
met louise fresco, silvana seidel menchi
deel 3: de oorlog is zoet voor wie hem niet heeft meegemaakt
dulce bellum inexpertis
erasmus reisde maar liefst 7 keer naar engeland. hij zou er enige van zijn beste vrienden, zoals thomas more, leren kennen. hij ondervond er ook aan den lijve de gevolgen van de oorlog. hij zou er zijn hele leven met zijn pen tegen ten strijde trekken. centraal thema is oorlog en vrede. één van de vragen die erasmus zich stelt, of er gerechtvaardigde oorlogen zijn, is nog steeds buitengewoon actueel.
met o.a. mary kaldor, erika rummel, dominic baker-smith, michael heath, martin bell
deel 4: waar het goed is, daar is mijn vaderland
ubi bene, ibi patria
in brussel was erasmus enige jaren als politiek adviseur aan het hof van karel v verbonden. het is als geen andere stad symbool voor het politieke europa. hier komt de verhouding tussen politiek en moraal aan de orde, alsmede het spanningsveld tussen nationale identiteit, waar erasmus weinig waarde aan toekent, en europese eenheid.
met jean-claude margolin, andré godin, amin maalouf, mary robinson
deel 5: leef alsof je morgen sterft, werk alsof je altijd leeft
sic vive, tanquam cras moriturus, sic stude, quasi semper victurus
de laatste 15 jaar van zijn leven woonde en werkte erasmus in duitsland en zwitserland. er wordt een parallel getrokken tussen het brieven schrijven en de opkomst van de boekdrukkunst, de belangrijkste communicatiemiddelen ten tijde van erasmus, en de opkomst van de nieuwe media in onze tijd. tevens wordt de balans van zijn leven opgemaakt aan de hand van wat hij voor het huidige humanisme betekent.
met o.a. michael krüger, mark pieters, etienne barilier, beat jenny, peter weidhaas, simon markish
serie over het hedendaagse erfgoed van erasmus
oorspronkelijk idee en concept: maurits nibbering
scenario: lies janssen i.s.m. annette apon
redactie, productie: lies janssen
camera: herman boogaerdt
geluid: christine van roon
montage: dorith vinken, berenike rozgonyi
grafische vormgeving: frederieke jochems, andras hamelberg
muziek: harry de wit
mixage: erik langhout
producent: flip nagler voor ngn produkties www.ngnprodukties.nl
in coproductie met humanische omroep
uitgezonden door humanistische omroep, 2002
vertoond in museum gouda, 2016
Apon is er in geslaagd een zeer toegankelijke reeks te maken. De serie zit vol ‘pratende hoofden’, maar ze vervelen niet. Ze worden heel geraffineerd doorspekt met opnamen uit oorlogsgebieden, docenten, leerlingen en citaten uit de geschriften van Erasmus. Die hebben nauwelijks aan betekenis ingeboet. (NRC/Handelsblad)
De reeks van Annette Apon maakt de enorme invloed duidelijk die Erasmus op ons denken heeft en daarmee zijn verrassende actualiteit. Vaak is dat linke soep: om iets historisch te ‘verkopen’, perst de maker er geforceerd relevantie voor nu uit. Maar de Erasmusreeks maakt die verbinding prachtig waar en maakt niet de antihistorische fout hem als twintigste-eeuwer te portretteren: hij wordt óók als product van zijn tijd neergezet. Wat is Sporen van Erasmus trouwens prachtig gemaakt. Scenario, vormgeving, muziek, camerawerk, montage: smaak, precisie en liefde. (De Groene)